Cykl Kolba czyli jak uczyć się i zapamiętać na całe życie?
Sporo zarzucamy aktualnemu systemowi edukacji.
Że robi z dzieci i młodzieży automaty, które mają myśleć dokładnie tak, jak myślał autor pytań do testu.
Że zabija wyobraźnię, bo wszystko ma być zero-jedynkowe. Nie ma miejsca na otwartość i kreatywność bo to sprawiałoby nauczycielowi kłopot z interpretacją i oceną.
Że uczy nas sławnej już studenckiej metody “ZZZ” czyli “zakuj, zdaj, zapomnij”. Wiedza jest na tyle abstrakcyjna, akademicka, teoretyczna i niepraktyczna, że absolutnie nie widzimy sensu trzymania jej w głowie na dłużej niż do dnia egzaminu.
W końcu narzekamy, że szkoła przykuwa nas do ławek i blokuje nasze ciała. Nie ma w niej miejsca na takie “oryginalne” dziedziny jak taniec, teatr, wystąpienia publiczne czy emisja głosu. A pojęcia takie jak inteligencja finansowa, inteligencja emocjonalna czy inteligencja zdrowia to już w ogóle czarna magia.
Właściwie zarzuty można by wymieniać dużo dłużej, ale gdybyśmy je skondensowali to są dwa główne powody dla których system szkolnictwa jest nieefektywny:
»»» Nauka jest nudna
a więc brakuje elementu zabawy, ciekawości, fascynacji. W efekcie nie mamy radości z nauki.
»»» Nauka jest teoretyczna
a więc nie wiemy jaka jest odpowiedź na jedno z najważniejszych pytań: “Po co się tego uczę?”
Te dwa elementy powodują, że po pierwsze niechętnie się uczymy, a po drugie skuteczność zapamiętywania nowej wiedzy jest dosyć niska.
Pojawia się więc wyzwanie:
Jak sprawić, aby proces naukowy był przyjemny, ciekawy i fascynujący oraz abyśmy znacznie lepiej zapamiętywali nowe informacje?
Odpowiedzią na to pytanie jest metoda zwana Cyklem Kolba.
Cykl Kolba to uniwersalna metoda projektowania efektywnego procesu nauczania.
Cykl ten przedstawiany jest zazwyczaj graficznie, a jego fundamentami są cztery odmienne sposoby przyswajania informacji:
Źródło: www.studiokompetencji.plCo dokładnie oznaczają i czym charakteryzują się cztery powyższe formy nauki?
Teoria
To logiczne podstawy zdobywanej wiedzy. Teoria to sposób dobrze znany Ci ze szkoły podstawowej, liceum i studiów. W tym systemie słuchasz nauczyciela, notujesz to co opowiada lub zapisuje na tablicy, dostajesz do przeczytania rozdziały z książki lub szukasz informacji w internecie.
Poznając teorię jesteś w stanie lepiej rozumieć mechanizmy różnych zjawisk oraz prawa, przyczyny i skutki z nimi związane.
Refleksja
To inaczej uczenie się z perspektywy obserwatora. Nauczyciel pokazuje Ci jak powinien wyglądać modelowy efekt, który chcesz osiągnąć, a Ty podglądasz, zapamiętujesz i wyciągasz wnioski.
Doświadczenie
W tym przypadku stajesz się częścią procesu i bierzesz w nim aktywny udział. Dzięki temu doświadczasz go wszystkimi zmysłami, a proces zapamiętywania staje się znacznie efektywniejszy gdyż wykorzystujesz również tzw. pamięć mięśniową.
“Doświadczenie” to często najciekawsza część procesu nauki ponieważ dzięki aktywności fizycznej i ciekawości odkrywania łączysz z nauką pozytywny stan emocjonalny.
Praktyka
To niezwykle ważna część optymalnie zaprojektowanego procesu nauczania. Aby nadać sens przyswajaniu wiedzy i zwiększyć motywację wewnętrzną ucznia nauczyciel powinien odpowiedzieć na pytanie:
Jak będę mógł zastosować tę wiedzę w praktyce?
Na tym polu nauka akademicka leży na łopatkach bo często nikt nie potrafi wytłumaczyć do czego potrzebna nam będzie wiedza o budowie pantofelka, wydobyciu węgla w Gliwicach w 1978 roku czy o wzorze na pole trójkąta opisanego na okręgu. Przeważnie nawet nauczyciele nie czują praktycznego sensu przekazywania takiej wiedzy oprócz żelaznej zasady pt. “musisz się tego nauczyć bo jest w programie ministerstwa”.
Tymczasem zadanie sobie nieco trudu i odpowiedzenie na to pytanie przed rozpoczęciem procesu nauczania może przynieść nam wiele korzyści. Dzięki znajomości aplikacji praktycznej uczniowie od razu będą uczyć się chętniej. Dodatkowo znalezienie zastosowania w życiu może nam pomóc wymyślić ciekawe doświadczenia, dzięki którym proces nauki stanie się dla uczniów jeszcze bardziej fascynujący.
Jak stosować w praktyce Cykl Kolba?
Wykorzystując do nauki Cykl Kolba musisz pamiętać o dwóch najważniejszych zasadach:
- w procesie nauki MUSISZ wykorzystać wszystkie cztery elementy cyklu
- kolejność elementów cyklu możesz zaprojektować dowolnie, nie ma z góry narzuconej hierarchii
Co to oznacza?
Że, teoria wcale nie musi być na początku (tak, jak to jest na studiach). Równie dobrze możesz wrzucić kogoś na “głęboką wodę” i dać mu do zrobienia ćwiczenie lub doświadczenie, albo zacząć zajęcia od opisania praktycznych zastosowań danej wiedzy.
Często takie rozwiązania mają nawet dużo większy sens bo uczeń widząc korzyść z uczenia się lub będąc zafascynowanym byciem w aktywnym procesie ma dużo lepszą motywację do poznania teorii i szczegółowych zasad opisujących całe zagadnienie.
Mówiąc krótko – możesz dowolnie układać elementy cyklu (oczywiście, tak żeby miało to sens i konkretny cel), ale pamiętaj żeby absolutnie żadnego z nich nie pominąć.
Cykl Kolba – Przykład praktyczny – Szkolenie umiejętności wystąpień publicznych
- Praktyka – “Po co się tego uczę?”
Prowadzący rzuca w eter pytanie: Do czego w życiu przyda Wam się umiejętność wystąpień publicznych? Grupa podaje kolejne odpowiedzi, a szkoleniowiec zapisuje je na tablicy. Właśnie grupa znalazła aplikacje praktyczne dla nowej wiedzy.
- Doświadczenie – “Robię”
Prowadzący zaprasza kolejnych uczestników na środek i prosi, aby opowiedzieli o sobie przez 5 minut. Uczestnicy mogą doświadczyć emocji związanych z wystąpieniami publicznymi. Występy nagrywane są na kamerę.
- Refleksja – “oglądam z boku”
Prowadzący odtwarza z kamery kolejne wystąpienia uczestników. Wszyscy (łącznie z występującym) oglądają i komentują. Zbierają również wnioski co było dobre, a co można poprawić i robić jeszcze lepiej.
- Teoria – “słucham i przyswajam informacje”
Prowadzący opowiada o teorii wystąpień publicznych. Mówi na co trzeba zwracać uwagę, co warto robić, a czego trzeba się wystrzegać. Przedstawia również zasady dotyczące oddychania, emisji głosu oraz tworzenia scenicznego wizerunku.
- Doświadczenie – “kolejny raz robię – tym razem lepiej”
Uczestnicy wyposażeni w nową wiedzę dostają kolejne, coraz trudniejsze i bardziej ambitne zadania praktyczne. Prowadzący na bieżąco daje im feedback i kontroluje czy wszystko idzie w dobrym kierunku. Na końcu szkolenia uczestnicy przedstawiają ostateczne występy lub prezentacje.
»»»
Zadanie dla Ciebie
Nie wiem czy jesteś świadomy, ale w tym poście wykorzystałem na Tobie już trzy elementy Cyklu Kolba. Dałem Ci zastosowanie praktyczne, teorię (opis metody) oraz refleksję (przykład praktyczny).
Pora na ostatni element – Twoje doświadczenie.
Pomyśl dłuższą chwilę i zastanów się:
Czego chciałbyś się nauczyć w najbliższym czasie?
Gdy już znajdziesz taką rzecz zaprojektuj dla niej idealny proces nauki wg. Cyklu Kolba. Pamiętaj o każdym elemencie.
Powodzenia!
PS. Pamiętaj – nie będę Cię sprawdzał. Robisz to tylko dla siebie!:)
Mateusz -
Moje własne doświadczenia mówią mi, że na całe życie zapamiętamy tylko te wydarzenia, którym towarzyszyły emocje. Zarówno pozytywne jak i negatywne. Pozdrawiam
Mateusz ostatnio opublikował/a.Jak zostać windykatorem?
Michał Andrzejewski -
No właśnie, dlatego element doświadczenia, w którym odczuwamy emocjonalnie proces nauki jest tak istotny. Można w nim wykorzystać zarówno emocje pozytywne (np. cieszę się bo mi się udało) jak i negatywne (np. oparzyłem się dotykając ognia więc skojarzę z nim strach). Najczęściej emocje pozytywne łączymy z tym, czego chcemy nauczyć, a emocje negatywne z tym, czego chcemy oduczyć.
Kacper -
Z cyklem drugim zgodzę się w 100% – kiedy w szkole czegoś nas “uczono”, było to podawane na sucho i kompletnie na odczep się, przepisałem do zeszytu i zapomniałem. Jak sam sięgałem po wiedzę, myślałem o tym co czytam i zastanawiałem się nad zastosowaniem tych informacji w praktyce. Efekt? Szkolnych regułek już dawno nie pamiętam, wiedza z poradników czytanych samodzielnie (w tym samym okresie) dalej siedzi w mojej głowie
Kacper ostatnio opublikował/a.UWAGA!!! Tel 33 841 15 28
Dominik -
Najlepiej jest dzieci uczyć w formie zabawy to im się najlepiej podoba i najwięcej zapamiętują.
Co do dorosłych to już inna bajka. Najlepiej pokazywać im coś co mogą od razu zastosować w codziennym życiu, wtedy z pewnością wrócą po więcej wiedzy
Dominik ostatnio opublikował/a.PomysÅ na biznes w Internecie
Michał Andrzejewski -
I dlatego właśnie uważam, że praca z dziećmi jest znacznie bardziej wymagająca. Ukrycie wartościowej treści w formie zabawy, tak aby dziecko czuło entuzjazm i przy okazji podświadomie łykało wiedzę jest sporym wyzwaniem. Do tego dochodzi fakt, że dzieci szybko się nudzą i przyzwyczajają więc zabawy trzeba zmieniać i wymyślać nowe. Na pewno więc Ci mądrze pracujący z dziećmi mają od razu +10 do kreatywności:)
czech -
Bardzo ciekawy artykuł, poruszający bardzo ważny aspekt nauki, przez wielu ignorowany.
Kiedy ja się uczyłem, brakowało mi dyskusji o tym co mówi nauczyciel, ciągle przez wiele lat była tylko prawda ministerstwa i nic poza tym. Dyskusja natomiast moim zdaniem pomaga w zachęcaniu do dalszego zgłębiania tematu i przy okazji uczyła myślenia.
No, ale cóż może wkrótce odkryjemy, że ważniejsze jest kreatywne myślenie od wykuwania faktów na pamięć
czech ostatnio opublikował/a.BMW – od samolotów po samochody
Johny -
Bardzo ciekawy artykuł, moim zdaniem najważniejsza jest praktyka, zdobyte doświadczenie, teoria owszem jest potrzebna, ale z większości przedmiotów których się uczymy jest zbędna i nie potrzebna do wykonywania zawodu..A dla pracodawców w dzisiejszych czasach doświadczenie jest na wagę złota. Pomysł bardzo fajny z chęcią sam go wypróbuje.
Michał Andrzejewski -
Witaj Johny,
Wypróbuj Cykl Kolba koniecznie. Nie dość, że sam proces nauki stanie się dla uczniów ciekawszy i bardziej inspirujący to jeszcze Ciebie sprowokuje to do szukania nowych rozwiązań np. jak przedstawić prezentowaną wiedzę w postaci ćwiczenia lub doświadczenia. Także efektem będą obopólne korzyści:)
Mave -
Zgadzam się z przedmówcami – niestety przez całe lata w naszym systemie edukacji zaniedbywana była praktyka. Nauczyciel skupiał się wyłącznie na przekazaniu teorii (ekspresowo, bo przecież “mało godzin”), zaniedbując stronę praktyczną. Tymczasem dziś pracodawcę znacznie bardziej interesują umiejętności, a nie wyuczone formułki .
Michał Andrzejewski -
Otóż to. Ostatnio na szkoleniu tłumaczyłem studentom, że sam dyplom ukończenia wyższej uczelni w tym momencie nic im nie gwarantuje. Dobrze jest więc wykorzystać okres studiów na zdobywanie praktycznego doświadczenia na praktykach, stażach, w kołach naukowych czy innych organizacjach studencko – społecznych. Równie rozsądnym pomysłem, są też prace dorywcze wykonywane podczas wakacji czy nawet samego roku szkolnego, które przyzwyczają młodego człowieka do przetrwania na rynku pracy.
blog podrózniczy -
bez praktyki nie ma nauki w żadnej dziedzinie, co z tego że w szkołach nakładają nam informacje do głowy jak nie ma gdzie zastosować zdobytej wiedzy z wiązu z czym zanika ;d
blog podrózniczy ostatnio opublikował/a.Ukraina VS Rosja czy to oznacza zmianę planów?
Dawid od strony www kraków -
Swego czasu zawsze uczyłem się w ruchu, przykładowo brałem książkę i ruszałem na spacer, konkretne regułki kojarzyłem z danym miejscem, z danym obiektem. Na dłuższą metę stało się to jednak mało skuteczne, widać zabrakło fachowej wiedzy czy czegoś takiego jak Cykl Kolba
Dawid od strony www kraków ostatnio opublikował/a.Krem regenerujący na noc 50g – 48,00 zł
Michał Andrzejewski -
Warto szukać najlepszego sposobu nauki czy przyswajania informacji dla siebie. Niektórzy uwielbiają np. czytanie książek na świeżym powietrzu, a dla innych jest tam zbyt wiele rozpraszaczy. Ja z kolei muszę czytać na siedząco bo jak tylko się położę to zaraz oczy mi się zamykają nawet jeśli materiał jest wyjątkowo ciekawy:)
Agencja interaktywna Emocni.pl -
Zgadzam się z tym, że praktyka, ale i różnorodność w procesie nauki przynosi największe efekty. Nauka w ruchu, ale też wykorzystywanie prezentacji, tabel, wykresów. Jako wzrokowiec najszybciej z takich źródeł zapamiętywałam.
Michał Andrzejewski -
Dzięki za słuszną uwagę. Zresztą cały Cykl Kolba jest zaprojektowany na zasadzie różnorodności. Dodatkowo ważna jest też wiedza o tym, że wśród ludzi są wzrokowcy, słuchowcy i czuciowcy oraz, że twój przekaz powinien mieć elementy skutecznie oddziałujące na każdą z tych grup. Dzięki temu jest duża szansa, że każdy uczeń poczuje, że temat jest mu bliski i interesujący.
Ecocomfort -
W pełni popieram poprzednich przedmówców praktyka jest najważniejsza.Jednak dzieci najlepiej uczą się w formie zabawy ,tyle że nie każdy ma świetny dar do zapamiętania.Jednym przychodzi to bardzo łatwo , a przy innym trzeba poświęcić trochę czasu i efekt też nie zawsze jest rewelacyjny.Najbardziej jednak pamięta się mocne wydarzenia nawet z najmłodszych lat bo w psychice to pozostaje na całe życie.
Marek -
Ja chciałęm odnieść się do początkowego fragmentu artykułu. Otóż twierdzisz, że nasz system edukacji chce doprowadzić do sytuacji, w której dzieci będą myślały tak, jak myślał autor testu. Ja się nie zgadzam. Nasz system prowadzi bowiem do tego, żeby dzieci nie myślały wcale, a po prostu wpojone miały pewne nawyki i zachowania przez rządzących, podobnie jest z wiedzą. Ludzie mają nie myśleć, nie kombinować, tylko godzić się na to, czego chce góra.
Michał Andrzejewski -
Rzeczywiście słyszałem takie teorie, że to najbogatsi i największe firmy sterują całą Państwową edukacją społeczeństwa i pilnują, aby w programie nie było wiedzy czy umiejętności, które pozwalałyby otworzyć oczy na różne mechanizmy zachodzące wokół nas. O ile np. w Stanach Zjednoczonych rzeczywiście może tak być, o tyle wątpię czy w Polsce jest to na tyle zorganizowany proceder. Skłaniałbym się bardziej do twierdzenia, że autorom testów oraz ich podwładnym na różnych szczeblach nie chce się stworzyć programów oraz testów, które stymulowałyby do rozwoju inteligencji, kreatywności i odpowiedzialności u dzieci i młodzieży.
Blog Automator.pl -
Wszyscy jesteśmy ludźmi, ale każdy z nas w pewnym sensie posiada inną wiedzę w danej dziedzinie.
Dlatego szybkość przyswajania reagowania, czy zapominania zależy od poszczególnego człowieka.
Uwielbiam takie recepty, ludzka psychika jest tak skomplikowana, że obecność zapisanych książek nie jest wstanie dokładnie opisać, to co odpowiada za adaptacje w środowisku, wykorzystanie informacji, a co najważniejsze ich wychwytywanie i przyswajanie.
Michał Andrzejewski -
Sama metoda Cyklu Kolba ma charakter uniwersalny i można ją zastosować we wszystkich dziedzinach, w których chcemy się rozwijać. Pamiętajmy jednak, że nie pomija ona aspektu różnic charakterów, środowisk czy skomplikowania ludzkiej psychiki. W zależności od rodzaju wiedzy wykorzystujemy Cykl Kolba do zaprojektowania procesu nauki uszytego na miarę czyli dostosowanego do konkretnego celu.
Inaczej będzie wyglądał więc proces nauki dla adepta mechaniki samochodowej, a zupełnie inaczej dla młodego tancerza. W każdym z przypadków warto jednak zadbać o obecność wszystkich czterech form przyswajania wiedzy określonych w cyklu Kolba.
Norbert -
Polskie szkolnictwo już dawno upadło chociaż nie wiem czy w ogóle kiedykolwiek istniało. Żal mi siebie i tych wszystkich młodych którzy muszą wysłuchiwać nauczycieli którzy w większości minęli się z zawodem…
nanna -
To co zapamiętujemy na całe życię to są wydarzenia w których towarzyszyły emocję pozytywne jak i ten negatywne.
nanna ostatnio opublikował/a.Lżej na wiosnę!
wiedzaa -
Ciekawa technika do zapamiętywania.
Wiedza musi być poparta praktyką i doświadczeniem wtedy jest większa szansa na zapamiętanie pozyskanej wiedzy.
wiedzaa ostatnio opublikował/a.The difference between egoism and self-love
Anna -
Lekcje naprawdę są zbyt nudne dla ucznia. Nie ma w nich żadnego miłego przerywnika. Na lekcjach chemii, nie ma doświadczeń bo nauczycielom się nie chce. Na biologii zamiast pokazywania roślin, nawet zwierząt w zoo, pokazuje się kilkudziestoletnie posklejane z każdej strony plansze. Można by mówić tak dalej ale nie ma to sensu. Kolejną sprawą są egzaminy. Cieszę się, że teraz stawiają na kreatywność ucznia. Dotychczas odpowiedzi musiały zawierać informacje z góry określone przez kogoś. Mimo tego, iż odpowiedź była podana poprawnie, a nie pasowała do informacji zawartych w tabelce nie było za nią punktów.
Łukasz -
Ciekawy artykuł o jasnej strukturze. Cykl Kolba nie wydaje się być czymś odkrywczym, natomiast ustrukturyzowanie wiedzy w taki sposób bez wątpienia przyczyni się do jej pogłębienia u uczniów, czy studentów.
Łukasz ostatnio opublikował/a.Rozpoczynamy budowę mapy dla niewidomych we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Śląskiej